Autisme en prikkelverwerking: |
 | Met dit bericht hoop ik een glimlach te brengen op je gezicht, vanwege de soms gevatte en spontane reacties van mijn gekke meiden. Misschien mag ik jou ook iets bijbrengen i.v.m. prikkelverwerking. Maar bovenal wens ik dat dit verhaal jou mag inspireren om aspecten van ASS in kindertaal uit te leggen en kinderen daarmee woorden te geven voor wat ze voelen en ervaren. Tot slot geef ik ook graag nog een boekentip mee. Veel leesplezier! |
Leg ik in de week uit aan mijn dochter, Laura (10), hoe prikkelverwerking in de hersenen gebeurt. Zoals ik het in het boek 'Wiebelen en friemelen in de klas' van Monique Thoonsen en Carmen Lamp gelezen heb. Over prikkels die ons brein binnenkomen en een portier in ons hoofd die elke prikkel een stempel geeft: 'saai', 'interessant', 'belangrijk' en 'nuttig'. De prikkels die 'belangrijk' en 'nuttig' zijn, die worden uiteindelijk in principe vrij snel verwerkt. Prikkels die de stempel 'interessant' krijgen ook, die trekken onze aandacht. Prikkels die van onze portier de stempel 'saai' krijgen, die worden meestal gewoon genegeerd, waardoor we daar niet op reageren. Dat stuk had ze vrij snel begrepen: ze vulde mijn voorbeelden van 'saaie' prikkels zelfs aan met: "Da's gelijk wanneer gij iets tegen papa zegt ... zijn portier geeft dat dan de stempel 'saai'."
Nu ja, als ze later psychologie gaat studeren of relatietherapeute wordt, dan zal mij dat niet verbazen.
(En misschien even toch ook wat achtergrondinfo meegeven hier: papa vergeet al eens wat ik gevraagd, gezegd of gewoon verteld heb en komt dan helemaal uit de lucht vallen wanneer hij daar door mij op aangesproken wordt: "Daar weet ik niks van!" Waarop ik: "Maar ik heb u dat toch verteld?!" En onlangs zei ik, gekscherend: "Manmanman, ik denk eh, dat dat brein van u gewoon uw oren afsluit van het moment dat uw oren ergens mijn stem opvangen.")
Verder vertelde ik, dat elk brein zo werkt, of je nu autisme hebt of niet. En dat soms die portier niet zo geweldig goed zijn werk doet, bijvoorbeeld wanneer je moe of wanneer je ziek bent. Dan kan het zijn dat die portier verkeerde stempels gaat uitdelen. Wanneer iemand jou dan een klopje op je schouder geeft en zegt 'goed gedaan joh', geeft jouw portier dat klopje per ongeluk de stempel 'belangrijk', komt die prikkel te hard binnen en doet dat klopje pijn. Daardoor ga je misschien veel te snel en te fel reageren. Of je zit in de klas en de juf legt uit hoe je een oefening moet maken, maar je portier geeft die prikkel per ongeluk de stempel 'saai'… dan komt die prikkel niet hard genoeg binnen en kan het zijn dat je helemaal niet goed hoort of begrijpt wat de juf zegt.
Ook dat systeem had ze door. En ik vertelde, dat ook dàt bij iedereen zo is, of je nu iemand met autisme bent of niet. En dat bij mensen met autisme sneller gebeurt dan bij mensen zonder autisme: onze portier deelt op zijn eigen manier de stempels uit aan de prikkels die ons hoofd binnenkomen. Ze zei dat ze begreep wat ik bedoelde, maar verder kwam er daarop niet veel reactie. En ik heb ons gesprek afgerond.
Dan is vandaag de kleinste (7) hier redelijk druk. Ze liggen allebei hier bij mij in het grote bed, heerlijk knuffelen in de morgen voor het opstaan. Ik word een beetje ambetant van haar drukke gedoe. Het overprikkelt me. Ik zeg daarom: "Eline wees eens wat rustiger" en: "Auw, roep zo niet in mijn oor" ... En uiteindelijk, een beetje geïrriteerd: "Eline, mijn hoofd heeft het druk!"
Vraagt die kleine aap: "Waarmee?"
Zegt Laura: "Met stempels uitdelen."
Er pataat op eh?!
Haar reactie verrastte me compleet. En ik wist meteen dat ze inderdaad mijn uitleg over prikkelverwerking heel goed begrepen had, zelfs als daar op dat moment niet veel reactie op kwam.
En dan denk ik: geweldig, hoe ze nu niet alleen een manier kent om overprikkeling bij zichzelf woorden te geven, maar blijkbaar ook al heel goed inziet wanneer en hoe dit bij een ander gebeurt! Dat maakt me blij. En toch ook wel een beetje fier op mijn kleine grote meid.
Boekentip:
'Wiebelen en friemelen in de klas' kan je gewoon bestellen bij bol.com (of eender welke andere boekenwinkel denk ik hoor).
De boeken 'Wiebelen en friemelen - met hulpkaarten' en 'Wiebelen en friemelen thuis' bestaan nu ook (maar die heb ik nog niet gelezen).
Nu ja, als ze later psychologie gaat studeren of relatietherapeute wordt, dan zal mij dat niet verbazen.
(En misschien even toch ook wat achtergrondinfo meegeven hier: papa vergeet al eens wat ik gevraagd, gezegd of gewoon verteld heb en komt dan helemaal uit de lucht vallen wanneer hij daar door mij op aangesproken wordt: "Daar weet ik niks van!" Waarop ik: "Maar ik heb u dat toch verteld?!" En onlangs zei ik, gekscherend: "Manmanman, ik denk eh, dat dat brein van u gewoon uw oren afsluit van het moment dat uw oren ergens mijn stem opvangen.")
Verder vertelde ik, dat elk brein zo werkt, of je nu autisme hebt of niet. En dat soms die portier niet zo geweldig goed zijn werk doet, bijvoorbeeld wanneer je moe of wanneer je ziek bent. Dan kan het zijn dat die portier verkeerde stempels gaat uitdelen. Wanneer iemand jou dan een klopje op je schouder geeft en zegt 'goed gedaan joh', geeft jouw portier dat klopje per ongeluk de stempel 'belangrijk', komt die prikkel te hard binnen en doet dat klopje pijn. Daardoor ga je misschien veel te snel en te fel reageren. Of je zit in de klas en de juf legt uit hoe je een oefening moet maken, maar je portier geeft die prikkel per ongeluk de stempel 'saai'… dan komt die prikkel niet hard genoeg binnen en kan het zijn dat je helemaal niet goed hoort of begrijpt wat de juf zegt.
Ook dat systeem had ze door. En ik vertelde, dat ook dàt bij iedereen zo is, of je nu iemand met autisme bent of niet. En dat bij mensen met autisme sneller gebeurt dan bij mensen zonder autisme: onze portier deelt op zijn eigen manier de stempels uit aan de prikkels die ons hoofd binnenkomen. Ze zei dat ze begreep wat ik bedoelde, maar verder kwam er daarop niet veel reactie. En ik heb ons gesprek afgerond.
Dan is vandaag de kleinste (7) hier redelijk druk. Ze liggen allebei hier bij mij in het grote bed, heerlijk knuffelen in de morgen voor het opstaan. Ik word een beetje ambetant van haar drukke gedoe. Het overprikkelt me. Ik zeg daarom: "Eline wees eens wat rustiger" en: "Auw, roep zo niet in mijn oor" ... En uiteindelijk, een beetje geïrriteerd: "Eline, mijn hoofd heeft het druk!"
Vraagt die kleine aap: "Waarmee?"
Zegt Laura: "Met stempels uitdelen."
Er pataat op eh?!
Haar reactie verrastte me compleet. En ik wist meteen dat ze inderdaad mijn uitleg over prikkelverwerking heel goed begrepen had, zelfs als daar op dat moment niet veel reactie op kwam.
En dan denk ik: geweldig, hoe ze nu niet alleen een manier kent om overprikkeling bij zichzelf woorden te geven, maar blijkbaar ook al heel goed inziet wanneer en hoe dit bij een ander gebeurt! Dat maakt me blij. En toch ook wel een beetje fier op mijn kleine grote meid.
Boekentip:
'Wiebelen en friemelen in de klas' kan je gewoon bestellen bij bol.com (of eender welke andere boekenwinkel denk ik hoor).
De boeken 'Wiebelen en friemelen - met hulpkaarten' en 'Wiebelen en friemelen thuis' bestaan nu ook (maar die heb ik nog niet gelezen).
2 Comments
leestips:
Archieven
Maart 2020
December 2017
November 2017
Oktober 2017
Augustus 2017
Mei 2017
Februari 2017
RSS-feed
